هدف از تدوین قانون دوبلین، جلوگیری از ارسال چندگانه درخواست‌های پناهندگی در کشورهای مختلف و کاهش بار مسئولیت بر عهده یک کشور خاص است.
با این حال، قانون دوبلین با انتقاداتی مواجه شده است، مخصوصا در مواقع بحران‌های مهاجرتی، که برخی معتقدند فشار ناعادلانه‌ای را بر کشورهای واقع در مرزهای خارجی اتحادیه اروپا تحمیل می‌کند.
این مقاله به بررسی عملکرد، چالش‌ها و آینده قانون دوبلین در چارچوب قوانین مهاجرتی اروپا می‌پردازد.
چه کشورهایی از قانون دوبلین پیروی می‌کنند؟
قانون دوبلین که توافق‌نامه‌ای بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا و برخی کشورهای دیگر است، تعیین می‌کند که کدام کشور مسئول بررسی یک درخواست پناهندگی است.
این قانون ابتدا با هدف ایجاد هماهنگی در میان کشورهای عضو برای مدیریت درخواست‌های پناهندگی طراحی شده است. کشورهای اجرا کننده قانون دوبلین شامل اعضای اتحادیه اروپا و برخی کشورهای دیگر می‌شوند که به طور خاص با این توافق موافقت کرده‌اند.
در جدول ، کشورهایی که قانون دوبلین را اجرا می‌کنند به همراه توضیحات مختصری درباره هر کدام آورده شده است:
| کشور های اجرا کننده دوبلین | توضیحات |
| اتریش | عضو اتحادیه اروپا، مشارکت در سیستم دوبلین برای مدیریت پناهندگی. |
| بلژیک | عضو اتحادیه اروپا، فعال در اجرای قوانین دوبلین. |
| بلغارستان | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین برای تقسیم مسئولیت‌ها. |
| قبرس | عضو اتحادیه اروپا، موقعیت جغرافیایی خاص در اجرای قانون دوبلین. |
| جمهوری چک | عضو اتحادیه اروپا، مشارکت در توافق‌نامه دوبلین. |
| دانمارک | عضو اتحادیه اروپا، اما با سیاست‌های مهاجرتی منحصر به فرد. |
| استونی | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین برای کنترل مهاجرت. |
| فنلاند | عضو اتحادیه اروپا، فعال در اجرای سیاست‌های دوبلین. |
| فرانسه | عضو اتحادیه اروپا، نقش کلیدی در اجرای و اصلاح قانون دوبلین. |
| آلمان | عضو اتحادیه اروپا، مقصد اصلی بسیاری از پناهجویان در اروپا. |
| یونان | عضو اتحادیه اروپا، نقطه ورود اصلی پناهجویان، تحت فشار قانون دوبلین. |
| مجارستان | عضو اتحادیه اروپا، سیاست‌های مهاجرتی سختگیرانه. |
| ایسلند | عضو اتحادیه اقتصادی اروپا، مشارکت در قانون دوبلین بدون عضویت در EU. |
| ایرلند | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین با شرایط خاص جغرافیایی. |
| ایتالیا | عضو اتحادیه اروپا، یکی از نقاط ورود اصلی، تحت فشار به دلیل دوبلین. |
| لتونی | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین. |
| لیختن‌اشتاین | مشارکت در قانون دوبلین بدون عضویت در اتحادیه اروپا. |
| لیتوانی | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین. |
| لوکزامبورگ | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین. |
| مالت | عضو اتحادیه اروپا، موقعیت جغرافیایی خاص و اجرای قانون دوبلین. |
| هلند | عضو اتحادیه اروپا، نقش فعال در اجرای و اصلاح قانون دوبلین. |
| نروژ | عضو اتحادیه اقتصادی اروپا، مشارکت در قانون دوبلین. |
| لهستان | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین. |
| پرتغال | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین. |
| رومانی | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین. |
| اسلواکی | عضو اتحادیه اروپا، مشارکت در سیستم دوبلین. |
| اسلوونی | عضو اتحادیه اروپا، اجرای قانون دوبلین. |
| اسپانیا | عضو اتحادیه اروپا، نقش در اجرای و توسعه قانون دوبلین. |
| سوئد | عضو اتحادیه اروپا، مقصد بسیاری از پناهجویان، اجرای قانون دوبلین. |
| سوئیس | مشارکت در قانون دوبلین، بدون عضویت در اتحادیه اروپا. |
| بریتانیا | پیش از خروج از اتحادیه اروپا، مشارکت در قانون دوبلین. |
قانون دوبلین یعنی چه؟
قانون دوبلین، که اولین بار به عنوان “توافق‌نامه دوبلین” در سال 1990 معرفی شد، چارچوبی قانونی برای تعیین مسئولیت‌ها در بررسی درخواست‌های پناهندگی در اتحادیه اروپا ایجاد کرد. هدف از این قانون، جلوگیری از ارسال مکرر درخواست‌های پناهندگی توسط یک فرد در چندین کشور عضو، موسوم به “پناهجویی چرخشی“، بود. به این ترتیب، قانون تعیین می‌کند که کشوری که اولین بار پناهجو وارد آن شده یا اولین کشوری که ثبت‌نام کرده، مسئولیت بررسی ادعاهای پناهندگی را بر عهده دارد. این سیستم قصد دارد تا فرآیندهای مرتبط با پناهندگی را سرعت بخشیده و منابع را به شکل مؤثرتری توزیع کند.
با این حال، اجرای قانون دوبلین با چالش‌هایی روبرو شده است، به ویژه در زمان‌های بحران مهاجرتی زمانی که فشار بیش از حدی به کشورهای واقع در مرزهای خارجی اتحادیه اروپا وارد می‌آید. انتقاداتی مبنی بر عدم توازن در تقسیم مسئولیت‌ها و بار نابرابری که بر دوش برخی کشورها گذاشته می‌شود، مطرح شده است.
به علاوه، مواردی از نقض حقوق بشر و دشواری‌هایی که پناهجویان در مراحل بازگشت به کشور اول ورود خود مواجه می‌شوند، به چالش‌های مرتبط با این قانون افزوده است. در نتیجه، بحث‌هایی برای اصلاح و بهبود قانون دوبلین، به منظور رسیدگی عادلانه‌تر به نیازهای پناهجویان و توزیع مسئولیت‌ها بین کشورهای عضو، در جریان است.
حقوق افراد در قانون دوبلین چیست؟
در قانون دوبلین، حقوق افرادی که درخواست پناهندگی می‌دهند و نمی توانند از روش های قانونی مهاجرت بهره مند شوند، تعیین و تضمین می‌شود. این حقوق شامل حق به دسترسی به فرآیند تعیین وضعیت پناهندگی، حق ارائه اطلاعات صادقانه در مورد شرایط فردی و دلایل ادعاهای پناهندگی و حق به تجدید نظر در تصمیمات مربوط به درخواست پناهندگی می‌باشد.
همچنین، افراد حق دارند که تحت شرایط انسانی و امنیتی مناسب قرار گیرند و در صورت لزوم، از مراکز پناهندگی و خدمات حمایتی بهره‌مند شوند. علاوه بر این، قانون دوبلین حقوق پناهجویان را در مراحل مختلف فرآیند پناهندگی، از جمله درخواست، بررسی و در صورت لزوم بازگشت به کشور اول ورود، تضمین می‌کند.
این اصول به منظور ایجاد یک فرآیند عادلانه و انسانی برای بررسی وضعیت پناهندگی فراهم شده است که با توجه به حفظ حقوق انسانی و استانداردهای بین‌المللی، به موازات با مسائل امنیتی و مهاجرتی موجود در اتحادیه اروپا می‌باشد.
فرآیند اجرای قانون دوبلین چیست؟
پروسه قانون دوبلین که برای بررسی درخواست‌های پناهندگی در اتحادیه اروپا استفاده می‌شود، به صورت زیر است:
- ثبت: پناهجویی که وارد یک کشور عضو اتحادیه اروپا می‌شود، در آن کشور ثبت می‌شود و درخواست پناهندگی خود را ثبت می‌کند.
- بررسی اولیه: مقامات مهاجرتی کشور میزبان، ادعاهای پناهندگی را اولیه بررسی می‌کنند و تصمیم می‌گیرند که آیا ادعاهای مورد بررسی قابل قبول هستند یا خیر.
- ارجاع: اگر یک پناهجو در یک کشور عضو دیگر اتحادیه اروپا درخواست پناهندگی دهد، ممکن است کشور میزبان او را به کشور اول او یا کشوری که در آن ثبت‌نام کرده است، ارجاع دهد.
- بررسی دوباره: پس از ارجاع، کشور مسئول (کشور اول ورود یا کشوری که ثبت‌نام انجام شده است) مسئولیت بررسی درخواست پناهندگی را به عهده می‌گیرد و فرآیند بررسی را ادامه می‌دهد.
- تصمیم: پس از بررسی مدارک و اطلاعات مربوطه، یک تصمیم در مورد اعطای یا عدم اعطای وضعیت پناهندگی به پناهجویی گرفته می‌شود.
- اپیل: پناهجویانی که درخواست پناهندگی شان رد شده است می‌توانند درخواست اپیل کنند و در مرحله دوم بررسی مجدد وضعیت خود را ارائه دهند.
این پروسه به منظور ایجاد یک فرآیند عادلانه و شفاف برای بررسی وضعیت پناهندگی فراهم شده است و حقوق پناهجویان و اصول بین‌المللی حقوق بشر پایه و اساس اجرای این قانون است.
برای اینکه شامل قانون دوبلین شوم به چه مدارکی نیاز دارم؟
برای شرکت در روال قانون دوبلین و ثبت درخواست پناهندگی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، معمولاً نیاز به مدارک و اطلاعات زیر دارید:
- اسناد شناسایی: این اسناد می‌تواند شامل پاسپورت یا هر نوع اسناد شناسایی دیگری باشد که شما را شناسایی کند.
- فرم درخواست پناهندگی: شما باید فرم مربوطه را به زبان مورد نظر کشوری که در آن درخواست می‌دهید، پر کنید.
- اطلاعات پرونده شخصی: شما باید اطلاعات شخصی خود را از جمله نام، تاریخ تولد، ملیت و وضعیت تأهل و سوابق زندگی خود را ارائه دهید.
- مدارک اثبات دلایل پناهندگی: شما باید دلایل و اطلاعات مربوط به وضعیت خطری که در کشور مبدأ خود را توضیح دهید و ممکن است نیاز به ارائه مدارکی مانند شواهد، گزارش‌ها و شواهدی از تهدیدها باشد.
- عکس‌های شناسنامه: بعضی از کشورها ممکن است از شما بخواهند که عکس‌های شناسنامه یا عکس‌های شما را در هنگام ثبت درخواست ارائه کنید.
- اطلاعات مربوط به مسیر ورود: درخواست‌های پناهندگی معمولاً شامل اطلاعات در مورد مسیر ورود به کشورهای مقصد نیز است.
لطفاً توجه داشته باشید که ممکن است مدارک مورد نیاز برای ثبت درخواست پناهندگی در هر کشوری متفاوت باشد، بنابراین بهتر است قبل از اقدام به مهاجرت، از سفارت یا سازمان‌های مهاجرتی کشور مقصد به دقت اطلاعات لازم را دریافت کنید و یا از متخصصین مهاجرت سازمان مهاجرتی رجبی کمک بگیرید.
من در روال دوبلین هستم، این به چه معناست؟
وجود در روال دوبلین به معنای این است که شما به عنوان یک پناهجو در یکی از کشورهای عضو قانون دوبلین وارد شده‌اید و درخواست پناهندگی خود را در آن کشور ثبت کرده‌اید. با ورود به روال دوبلین، مسئولیت بررسی درخواست پناهندگی شما بر عهده کشوری است که شما به عنوان اولین نقطه ورود به آن وارد شده‌اید، یا در آن کشور ثبت‌نام کرده‌اید.
به عبارت دیگر، اگر شما به عنوان یک پناهجو در یک کشور عضو قانون دوبلین وارد شده‌اید و سپس به کشور دیگری اتحادیه اروپا تلاش کنید وارد شوید و درخواست پناهندگی دهید، کشور دوم می‌تواند شما را به کشور اول ارجاع دهد و مسئولیت بررسی درخواست پناهندگی شما را بر عهده کشور اول بگذارد.
این وضعیت در بسیاری از موارد به منظور جلوگیری از پناهجویی چرخشی و تکراری است که ممکن است منجر به مشکلاتی مانند بارشده شدن فشار بیش از حد بر سیستم پناهندگی کشورها یا ممانعت از سوء استفاده از فرصت‌های پناهندگی شود. این سیستم تلاش می‌کند تا منابع را به شکل مؤثرتری توزیع کرده و فرآیند پناهندگی را سریع‌تر و عادلانه‌تر اداره کند، با احترام به حقوق پناهجویان.
در نتیجه، قانون دوبلین، با تمرکز بر اولویت نقطه ورود به کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای بررسی درخواست‌های پناهندگی، سعی در ایجاد یک فرآیند منظم و مؤثر برای مدیریت جریان مهاجرتی دارد. این قانون به یک سوء استفاده از فرصت‌های پناهندگی و پیشگیری از پناهجویی چرخشی که منجر به فشار نامتعادل بر برخی کشورها می‌شود، اهمیت زیادی می‌دهد.
با این حال، نیاز به اصلاحات و بهبودهایی در قانون دوبلین به دلیل برخی از نقاط ضعف و مسائل مانند عدم توزیع عادلانه بار مسئولیت بین کشورهای عضو، رعایت حقوق پناهجویان و تأمین شرایط انسانی و امنیتی مناسب برای آن‌ها، لازم است. اصلاحاتی که با همکاری و تعامل میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا انجام شود، می‌تواند بهبود و عدالت بیشتری در فرآیند پناهندگی و مهاجرت در اروپا به ارمغان آورد.